Historia dworku w Krzynowłodze Wielkiej

Dobra Rykowskich

Gm. Chorzele. Jaka jest historia dworku w Krzynowłodze Wielkiej? - dopytują nas wciąż nasi Czytelnicy. Oto co udało nam się ustalić z pomocą znawców lokalnej historii.

Krzynowłoga Wielka w połowie XIX wieku została odkupiona przez Eugeniusza Rykowskiego, gospodarzącego na dobrach w Bogdanach Wielkich. Rykowscy (herbu "Doliwa") gospodarzyli tu przynajmniej od połowy XVIII wieku. Za sprawą małżeństwa z Walerią z Klickich, Eugeniusz Rykowski został w 1855 roku właścicielem dóbr o powierzchni ok. 150 włók, obejmujących Bogdany, Krzynowłogę Wielką, Rycice i pomniejsze wsie. Centrum majątku stała się właśnie Krzynowłoga. Dziedzic Rykowski gospodarował tu w sposób nowoczesny, dbał też o miejscowych chłopów (założył m.in. szkółkę wiejską, pomagał przy budowie kolejnego kościoła). Zmarł w 1863 roku. Wdowa po nim, Waleria z Klickich, wyszła powtórnie za mąż za architekta Adolfa von Schimmelpfeninga i wyprowadziła się do Warszawy. W latach 80. XIX wieku majątek w samej Krzynowłodze Wielkiej objął syn Eugeniusza, Stanisław Rykowski (1860-1928), ożeniony z Bronisławą Żórawską. Z tego małżeństwa miał trzy córki i syna: Eugenię (zmarła w wieku pięciu lat), Marię (zm. 1941), Stanisławę (zm. 1939) i Bronisława. W 1907 roku Stanisław rozwiódł się z Bronisławą Żórawską. Na skutek tego córki wyjechały z matką do Szczuk, a potem do Warszawy. Po śmierci Stanisława gospodarowaniem zajął się Bronisław (1900-1981), absolwent Szkoły Nauk Politycznych w Paryżu. Ostatni dziedzic Krzynowłogi ożenił się z Władysławą Mierzyńską, pochodzącą z Konińskiego. Na skutek nieporozumień rodzinnych, Bronisław sprzedał żonie majątek krzynowłoski, by spłacić hipotekę należną siostrom. W 1939 roku wysiedlony przez Niemców, zamieszkał wraz z rodziną w Warszawie. Miał troje dzieci: Antoniego, Bolesława i Helenę - to właśnie im, a także ich dzieciom należy się pierwszeństwo w dziedziczeniu majątku w Krzynowłodze Wielkiej. n (miw)