83 lata temu, 12 lutego 1940 r. w Wąskim Lesie (gm. Czerwonka, pow. makowski) hitlerowcy rozstrzelali 500 mieszkańców powiatu: starców, chorych, ułomnych. Najbardziej bezbronnych.
W niedzielę, 12 lutego 2023 roku, w rocznicę tego mordu, pamięć ofiar uczczono pod pomnikiem w Wąskim Lesie (postawionym w 1993 roku) spotkaniem modlitewnym, zorganizowanym z inicjatywy ks. Kazimierza Kurka z parafii pw. św. Stanisława Kostki w Jaciążku oraz grupy mieszkańców powiatu.
Jest to najbardziej krwawe miejsce w powiecie makowskim, opłakane, obarczone cierpieniem. Zastanawiamy się, jak wyglądał ten 12 lutego 1940 roku; czy te straszne samochody podjechały tutaj, nad ten wykopany wielki dół, jak wyładowywano ludzi, jak ich pędzono na śmierć. Myślimy, ile tu było bólu, strachu, upokorzenia. Nie możemy o tym zapomnieć, bo gdyby się tak zdarzyło, to kamienie wołać będą
– mówił ks. Kazimierz Kurek, apelując o ustanowienie Dnia Męczeństwa Mieszkańców Powiatu Makowskiego, który powinien być obchodzony w każdej gminie, każdej szkole, każdym kościele.
Ks. Kurek mówił o konieczności odnalezienia nazwisk wszystkich ofiar, o odnalezieniu także nazwisk oprawców.
- Dzięki badaniom historycznym powinniśmy dotrzeć do potomków sprawców tej zbrodni, do ich synów i wnuków, by ich tutaj zaprosić, opowiedzieć co robili ich przodkowie, wspólnie się modlić i dopiero wtedy podać sobie ręce na znak pokoju – przekonywał ksiądz. W intencji pokoju odmówiono koronkę do miłosierdzia bożego.
Daria Zarodkiewicz, historyk z Centrum Dialogu Kulturowego „Dom WesołKa” w Makowie Mazowieckim odczytała listę 60 ustalonych nazwisk ofiar zbrodni w Wąskim Lesie.
Wójt gminy Czerwonka, Paweł Kacprzykowski, zapewnił, że o mogile w Wąskim Lesie gmina zawsze pamięta w rocznice wybuchu II wojny światowej. Starosta makowski Zbigniew Deptuła zapewnił o potrzebie ustanowienia dnia męczeństwa, a radny wojewódzki Mirosław Augustyniak zadeklarował pomoc samorządu mazowieckiego w upamiętnianiu tragedii w Wąskim Lesie.
Kwiaty i znicze składali samorządowcy i licznie zgromadzeni mieszkańcy. Wartę honorową przy pomniku trzymali żołnierze z 2.Ośrodka Radioelektronicznego w Przasnyszu, pod dowództwem kpr. Mateusza Wiśniewskiego, z pocztami sztandarowymi uczestniczyli uczniowie ze szkoły w Czerwonce oraz Zakon Rycerzy św. Jana Pawła II.
Organizatorami spotkania byli – jak podkreśliła prowadząca uroczystość Katarzyna Wojnarowska z MDK w Makowie Mazowieckim – wszyscy obecni na niej z potrzeby serca i sumienia.
Lista ustalonych osób zamordowanych na Wąskim Lesie w latach 1940-1944:
- Bieńkowska Marta Drążdzewo Gmina Krasnosielc
- Bursiewicz Bolesław Nowy Sielc
- Bobińska Michalina Gmina Karniewo
- Bobiński Władysław Gmina Karniewo
- Borkowski Adam, lat 30
- Chełchowski Bolesław Guty Duże Gmina Czerwonka
- Chełchowski Franciszek lat ok.50 Chodkowo – Kuchny Gmina Płoniawy - Bramura
- Chyliński Jan, lat 18 Gmina Różan
- Dębek Józefa z Elżbiecina
- Dębek Józefa z Drążdzewa Kujaw
- Ferenc Franciszek z Elżbiecina
- Gajewski Franciszek, lat 20 Gmina Różan
- Gołaszewska Marianna Wymysły
- Gołaszewska Władysława Wymysły
- Gorzałczyna Józefa, lat 40 Gmina Różan
- Górska Zofia, lat 20 Gmina Różan
- Grabowska Leokadia Grądy
- Grzeszczak (brak imienia - kobieta), lat 60 Podoś Stary Gmina Płoniawy - Bramura
- Jarząbek Franciszek, lat 60 Gmina Różan
- Jurska Marianna, lat 50 Gmina Różan
- Klik Edward Guty Duże Gmina Czerwonka
- Kluczek Stanisław, lat 29 Gmina Różan
- Kryszak Mieczysław Wymysły
- Kołak Józef Pienice
- Kownacki (brak imienia) Maków Mazowiecki
- Kruk Antonina Grądy
- Krzyczkowski Eugeniusz, lat 25 Gmina Różan
- Lipowski Wacław, lat 47
- Majkowski Józef Stary Strachocin Gmina Szelków
- Maszorek Józefa Elżbiecin
- Mikulak Marianna Raki
- Milewski Ignacy Gmina Karniewo
- Mrozowa (brak imienia), lat 45
- Myślak Franciszka
- Olszewski Hipolit Krasnosielc
- Parciński Marian, lat 18 Gmina Różan
- Pieńkowski Jan, lat 42 Gmina Różan
- Piotrowski Henryk, lat 35 Gmina Różan
- Rogalska Franciszka Drążdzewo Kujawy
- Sadłowski Stanisław Lipniki
- Sadowski Stanisław Krasnosielc
- Skowroński Wacław Przytuły
- Skrzecz Stanisław Maków Mazowiecki
- Sobolowa Józefa Przytuły
- Sokałka Władysław
- Sokołowski Daniel Dąbrówka
- Sujka Jan, lat 18 Gmina Różan
- Syrowiecki Jan z Pachu
- Szewczak Wacław Przytuły
- Szymborski z Gminy Czerwonka
- Tatarek Stanisław Wola Włościańska
- Wasilewski Stanisław, lat 22
- Zabielski z Biernat
- Zalewska Helena Soje
- Załęska Karolina, lat 60
- Zbrzezna Marianna Słoniawy gmina Karniewo
- Zbrzezny z Gminy Karniewo
- Zega Józefa Raki
- Zega Stanisław Raki
- Żebrowska Helena Mariampole, gmina Czerwonka
Zobacz inne materiały z powiatu makowskiego
- Zapusty w Sypniewie. Był konkurs kulinarny, występ kabaretu i zabawa do późna
- Panie z KGW z powiatu makowskiego smażyły pączki. Które były najsmaczniejsze?
- Makowska policja pożegnała dziewięcioro funkcjonariuszy
- Zobacz zdjęcia najładniejszych dziewcząt na studniówkach szkół powiatu makowskiego
- Tak się bawili na studniówce maturzyści Zespołu Szkół w Różanie
- Studniówka w Krasnosielcu. Zobaczcie, jak się bawiła młodzież
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?