Herb ma godnie wyglądać. To trochę tak jak z ubiorem dżentelmena

TO: Jakie symbole zdecydował się Pan ostatecznie umieścić w projekcie herbu gminy Krasne ?

Robert Szydlik, heraldyk, twórca herbu gminy Krasne: Tworząc projekt herbu gminy, należy w pierwszej kolejności sprawdzić, czy któraś z miejscowości nie była w przeszłości miastem i nie posługiwała się pieczęcią. Krasne miało wydany w XVIII wieku przywilej miejski, który jednak nie został zrealizowany. Herbem Krasnego miał być wówczas herb jego właścicieli, czyli Ślepowron. Krasne jest bowiem pierwotnym gniazdem rodowym Krasińskich, którzy od siedziby wzięli nazwisko. Ród ten, jak powszechnie wiadomo, wydał wielu sławnych obywateli: urzędników książęcych i królewskich, prymasa, wreszcie poetę Zygmunta Krasińskiego. Jakkolwiek poeta romantyczny związany był z Opinogórą, to wciąż mówimy o tym samym rodzie Krasińskich herbu Ślepowron, których kolebką było Krasne. W związku z tym godło herbu Ślepowron musi stanowić część herbu współczesnej gminy.

A krzyż św. Jana Chrzciciela? Dlaczego ten symbol znalazł się w herbie?
Samym Ślepowronem posługuje się m.in. Śniadowo, stąd konieczność wzbogacenia o dodatkowy element i odróżnienia herbu gminy Krasne. Szukając właściwych godeł, heraldyk może odnosić się do ważnych wydarzeń historycznych (np. poważniejsze bitwy czy udokumentowane polowania królewskie), osobliwości przyrody (rezerwaty, pomniki przyrody), pomijając przy tym cechy przyrodnicze pospolite (takie jak wyjątkowo rolniczy charakter gminy czy jej lesistość). Częstym motywem herbów samorządowych są nawiązania do patronów miejscowych parafii, jeśli te mają średniowieczny rodowód. Kościół w Krasnem p.w. św. Jana Chrzciciela datowany jest na 1380 rok. Ufundował go Sławomir de Krasne w XIV wieku. Jego potomkowie wznosili kolejne świątynie w Krasnem. Odniesienia takie nie są dyktowane podkreślaniem głębokiej wiary miejscowej społeczności, a odniesieniem do historycznego faktu. Pojawienie się parafii oznaczało niejako awans miejscowości. a parafia przez wieki pełniła wiele funkcji współczesnej gminy, np. poprzez gromadzenie danych demograficznych w księgach chrztów, ślubów czy zgonów. Nadto fundator kościoła musiał być przedstawicielem majętnego rodu. Dlatego w projekcie herbu gminy Krasne. obok Ślepowrona, umieszczono jeden z atrybutów patrona parafii św. Jana Chrzciciela - krzyż złoty opleciony białą wstęgą.

Co właściwie oznacza ten symbol? Dlaczego akurat taki motyw?
W heraldyce nawiązanie do Jana Chrzciciela najczęściej jest oddawane poprzez ukazanie jego odciętej głowy na misie. Takie ujęcie byłoby jednak kompozycyjnie trudne do połączenia z dość pionowym godłem Ślepowron. I tu zupełnie przypadkiem rozwiązanie problemu podsunął (nieoficjalnie, w prywatnej rozmowie) sam przewodniczący ministerialnej komisji heraldycznej, ks. dr z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Rozmawiałem z nim o projekcie tego herbu podczas konferencji heraldyczno-weksylologicznej w Cieszynie. Zapytałem, czy jego zdaniem którykolwiek inny z licznych atrybutów tego świętego może zastąpić misę z głową. Ks. przewodniczący odpowiedział, że tak - krzyż opleciony wstęgą. Jest to drugi najczęściej spotykany motyw symbolizujący w sztuce św. Jana Chrzciciela.

Władzom gminy przedstawił Pan więcej niż jeden projekt herbu. Co znalazło się na pozostałych projektach?
Władzom gminy Krasne przedstawione zostały cztery projekty. One nieznacznie się od siebie różniły. Wymowa merytoryczna projektów była taka same, ale władze chciały mieć możliwość dokonania wyboru spośród kilku realizacji plastycznych. Oprócz herbu opracowuję też inne symbole gminy: flagę, banner, proporczyk, sztandar, pieczęcie, łańcuchy władzy i odznakę "Zasłużony dla gminy Krasne". Projekty zostaną przesłane do Komisji Heraldycznej celem zaopiniowania. Komisja może od razu je zaakceptować, choć często się zdarza, że nie podważając symboliki projektu, zaleca jednocześnie drobne korekty projektów.

Jak wygląda proces opiniowania przez komisję heraldyczną? Co to jest za instytucja?
Komisja heraldyczna działa przy Ministerstwie Administracji i Cyfryzacji i skupia historyków i heraldyków z najważniejszych ośrodków naukowych w Polsce oraz instytucji zajmujących się badaniami heraldycznymi, genealogicznymi itd. Oceny wystawiane przez to gremium potrafią być surowe, ale działalność komisji gwarantuje, że zatwierdzone zostaną tylko naprawdę dobre projekty. Bywa, że członkowie komisji stwierdzają: "projekty są bardzo dobre, ale niech pan jeszcze poprawi to i to". I tym sposobem zbliżamy się do ideału.

Do czego właściwie powiatom i gminom potrzebny jest w dzisiejszych czasach herb?
To jest wizytówka. Znak, który ma identyfikować lokalną społeczność. Powinien godnie wyglądać. To trochę tak jak z ubiorem dżentelmena. Proszę przyjść na uroczystą kolację albo spotkanie biznesowe w źle dobranej garderobie albo w brudnych butach. Stare przysłowie mówi: "Jak cię widzą, tak cię piszą". Herb jest dla gminy i powiatu tym, czym logo dla firmy. Dobre logo i dobry herb wzbudzają zaufanie, pomagają budować pozytywny wizerunek.