Dla alergików: kalendarz pylenia

Czerwiec - zaczyna pylić lipa, trawy pylą najintensywniej, to także czas aktywności żyta oraz wszystkich grzybów.

Lipiec - najbardziej intensywne są pyłki grzybów i jad pszczół. Silnie pyli pokrzywa i lipa, słabiej żyto i trawy.

Sierpień - podobnie jak w lipcu, najaktywniejsze są grzyby oraz pokrzywa, jad pszczół i os. Kończy się pylenie lipy i traw.

Do roślin, które najczęściej wywołują reakcje alergiczne należą:

Leszczyna - osoby uczulone w okresie pylenia powinny unikać okolic lasów, działek, a także ogrodów. Pyłek leszczyny wykazuje reakcje krzyżowe z pyłkiem brzozy i olchy, oznacza to, że osoba uczulona na leszczynę może mieć objawy pyłkowicy również w okresie pylenia tych dwóch drzew. Niektórzy alergicy uczuleni na pyłek leszczyny są także uczuleni na jej owoce - dostają reakcji alergicznej po zjedzeniu orzechów laskowych.

Olcha - to pospolite drzewo, pyłek olchy jest nośnikiem silnych alergenów i osiąga bardzo wysokie stężenie (do 400 - 500 ziaren w 1m3 powietrza w miastach i ponad 18 tys. ziaren w 1m3 powietrza w pobliżu kwitnących drzew). Początkowo pyłek olchy nie był alergogenny jednak w ostatnich latach obserwuje się znaczny wzrost uczuleń na kwiaty olchy.

Topola - okres pylenia topoli zbiega się w czasie z początkiem pylenia silnie alergicznych traw, wywołując dolegliwe objawy uczuleniowe. W okresie tym, znaczna grupa uczulonych mylnie bierze unoszący się w niezliczonych ilościach puch topoli za jej pyłek. Może on działać drażniąco jedynie na błonę śluzową nosa i spojówki, nie ma jednak właściwości uczulających. W Polsce występują cztery gatunki topoli: czarna, biała, osika i szara.

Wiąz - obejmuje 30-40 gatunków, z których w Polsce występują trzy - wiąz szypułkowy, wiąz górski i wiąz polny. Wiązy są jednymi z najwcześniej kwitnących na wiosnę drzew (zaraz po leszczynie). Najwcześniej - w drugiej połowie marca - kwitną wiązy górski i polny. Wiąz szypułkowy kwitnie około 2 tygodni później. W wyniku kontaktu z alergenem, system odpornościowy organizmu alergika zaczyna produkować immunoglobuliny i histaminy. Do objawów uczulenia na wiąz należą: świąd, kichanie, świszczący oddech, ból głowy, zatok, łzawienie oczu.

Brzoza - kwitnie zwykle na przełomie marca i kwietnia. Pyłek brzozy jest po pyłku traw najczęstszą przyczyną pyłkowicy.

Dąb - liście dębu szypułkowego rozwijają się z początkiem maja, a opadają wraz z nadejściem jesieni. Kwiaty pojawiają się jednocześnie z liśćmi. Mimo reakcji alergicznych dąb ma szerokie zastosowanie w lecznictwie - jest składnikiem wielu mieszanek ziołowych.

Buk - nasilniej pyli w pierwszych tygodniach maja, mogąc wywoływać dość silne reakcje alergiczne. Pyły drewna bukowego są rakotwórcze. Z nasion produkuje się natomiast olej.

Jesion - roślina z rodziny oliwkowatych. Jej silnie uczulający pyłek uważany jest za główny czynnik etiologiczny alergicznego nieżytu nosa i spojówek w krajach Basenu Morza Śródziemnego. W Polsce obserwuje się reakcje krzyżowe pomiędzy alergenami oliwki europejskiej i ligustru w postaci żywopłotów.

Wierzba - wykazuje średnie stężenie pyłku w powietrzu atmosferycznym jednak drzewo to jest wiatropylne i dlatego również stanowi zagrożenie dla alergika. Oprócz reakcji alergicznych, wierzba ma także właściwości lecznicze - jest bogatym źródłem kwasu salicylowego.

Bez czarny - najsilniej pyli w czerwcu. Bez czarny znalazł szerokie zastosowanie w ziołolecznictwie - jego kwiaty zawierają olejki eteryczne, związki wapnia, potasu, flawonoidy i glikozydy.

Lipa drobnolistna - do typowych objawów alergicznych na jej alergeny należą: katar sienny, zapalenie spojówek oraz pokrzywka.

Trawy - główny okres pylenia traw przypada na drugą połowę maja, czerwiec i pierwszą połowę lipca. Alergeny pyłku traw są najczęstszą przyczyną sezonowych dolegliwości alergicznych w naszym klimacie. W parkach i na łąkach obserwuje się dwukrotne zwyżki stężenia w ciągu dnia: pomiędzy godz. 5 a 8 oraz popołudniu, między godz. 17 a 19.

Babka zwyczajna - kwitnie od kwietnia do września. Uczuleniu na pyłek babki towarzyszy często nadwrażliwość na pyłek innych gatunków roślin.

Pokrzywa zwyczajna - kwitnie od czerwca do sierpnia, ma długi okres pylenia, wytwarza ogromne ilości pyłku, ale uczulenia na niego są rzadkie.

Komosa biała (lebioda) - pospolity chwast. Wytwarza nawet do 100 tys. drobnych kwiatów, rozwijających się od lipca do sierpnia, choć np. na ścierniskach kwitnie później. Uczulenie na jej pyłek rzadko daje objawy o dużym nasileniu. Na lebiodę trzeba jednak uważać ponieważ jest rośliną trującą - jej pędy i nasiona zawierają alkaloidy saponiny i kwas szczawiowy.

Szczaw zwyczajny - gatunek byliny z rodziny rdestowatych, najczęściej występująca na glebach bogatych w azot. Najsilniej pyli w okresie wakacyjnym od lipca do sierpnia. Mimo że pyli do końca września w tym okresie szczaw nie jest już tak niebezpieczny dla osoby uczulonej na jej alergeny.

Bylica pospolita - to gatunek byliny z rodziny astrowatych rosnący na nieużytkach i w rowach. Niepozorne wiatropylne kwiaty (ich liczba przekracza 140 tys.) pojawiają się od lipca do września. Odpowiadają za większość objawów pyłkowicy późnym latem. Największe stężenie pyłku jest tuż nad ziemią.

Alternaria - jeden z grzybów pleśniowych charakteryzujący się silnym działaniem alergicznym. Uczulają głównie jego zarodniki, grzybnia zaś bardzo rzadko. Od wymiarów zarodników zależy głębokość, na jaką grzyby te zdolne są przenikać do drzewa oskrzelowego, co umożliwia im m.in. wywoływanie astmy. Stężenie zarodników grzybów w atmosferze jest znacznie wyższe niż stężenie pyłków roślin. Pojawiają się w powietrzu już wczesną wiosną. Ich stężenie w powietrzu zależy w dużej mierze od rodzaju gleby i upraw na danym terenie.