Jeszcze trochę pożyć, żeby się życiem nacieszyć

Półwiecze twórczości Apolonii Nowak, kurpiowskiej artystki

Apolonia Nowak to jedyna nasza artystka, która otrzymała nominację do ogólnopolskiej nagrody muzycznej "Fryderyki". Wszechstronnie uzdolniona: zajmuje się wycinankarstwem, robi kwiaty z bibuły, śpiewa. Posiada silny, czysty "biały" głos, używa techniki śpiewu na tzw. krzyku w rejestrze piersiowym. W swoim repertuarze ma tradycyjne pieśni w gwarze kurpiowskiej. W tym roku Apolonia Nowak świętuje jubileusz 50-lecia pracy twórczej.

Nie rozpycha się łokciami

Henryk Gadomski, w opracowaniu poświęconym dorobkowi Apolonii Nowak z Kadzidła pisze: "Pani Apolonia nie rozpycha się łokciami w życiu, a do tego wierna uniwersalnym wartościom ludzkim, stroni od imprez zabarwionych propagandą polityczną. Podczas zapowiadania występu pani Apolonii (…) wspomniałem m.in, że ma w swoim dorobku sześć płyt kompaktowych i że częściej można ją usłyszeć w Warszawie i poza granicami kraju, niż w Ostrołęce".

Artystka z Kadzidła ma 64 lata, ze sztuką ludową obcuje już od dziecka.

- Mama pracowała dla spółdzielni "Kurpianka" i wykonywała dla nich wzory np. wycinanek czy kwiatów, wykorzystywane potem do produkcji - wspomina pani Apolonia. - Pomagałam mamie, patrzyłam i w ten sposób się uczyłam.

Apolonia Nowak to artystka wszechstronnie uzdolniona. Jej wycinanki, oparte na tradycyjnych ludowych motywach (m.in. lelujach, gwiazdach) prezentowane były na wielu imprezach folklorystycznych i targach sztuki (Niemcy, Szwecja, Wielka Brytania, Francja, Turcja, Włochy, USA i inne). Tradycyjna wycinanka w formie "gwiazdy" z Matką Boską w środku trafiła do Papieża Jana Pawła II. Nagradzane były też jej pisanki, palmy wielkanocne.

W filmie i teatrze

Odrębny zestaw nagród to te za twórczość muzyczną. Od 1990 roku Apolonia Nowak współpracuje z zespołem Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego "Ars Nova" pod kierownictwem Jacka Urbaniaka. Urbaniak usłyszał ją na koncercie w Filharmonii Narodowej w Warszawie. Zwrócił uwagę na solowy śpiew, barwę i potęgę głosu oraz wyważony sposób zachowania się na scenie pani Apolonii. W 1995 r., zainspirowany talentem artystki z Kadzidła reżyser Mariusz Grzegorzak nakręcił film "Panny smutne" (emitowany przez TVP). Pieśni Apolonii Nowak stały się osnową spektaklu teatralnego "Nocą siedzę przed sobą" (TVP 2), gdzie Apolonia Nowak wystąpiła obok Marka Walczewskiego. W ubiegłym roku, w Wydmusach, śpiewaczce akompaniował znakomity kompozytor, muzyk jazzowy Włodzimierz Nahorny.

Przy całym tak pokaźnym dorobku artystycznym pani Apolonia pozostała niezwykle skromną osobą.

- Mam tremę, kiedy o sobie rozmawiam - wyznaje. - Boję się wywiadów. Takiej tremy nie mam natomiast podczas śpiewania, a jeśli nawet ją mam, to na pewno dużo mniejszą.

Wychowała trzech synów, doczekała się piątki wnuków. Śmieje się, że rodzina nie pozwala jej zajmować się twórczością.

- Karzą mi odpoczywać - mówi artystka.

Artystyczne marzenia udało jej się w pełni zrealizować. Teraz marzy tylko o tym, żeby "jeszcze trochę pożyć, żeby się życiem nacieszyć". n

Ewa MamiŃska Nagrody i wyróżnienia Apolonii Nowak (wybrane z kilkuset):

1961 r. - I nagroda w Wielkim Festiwalu Muzyki, Pieśni i Tańca z okazji Tysiąclecia Państwa Polskiego;
1987 r. - Nagroda Ministra Kultury i Sztuki;
1990 r. - I Nagroda na XXIV Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym "Złota Baszta";
1992 r. - Nagroda im. Oskara Kolberga "W uznaniu zasług dla kultury ludowej";
1995 r. - "Brzozowy Niedźwiedź" w konkursie nagrań radiowych muzyki ludowej w Szanghaju;
1996 r. - Nagroda Polskiego Radia za nagrania pieśni kurpiowskich dla Radiowego Centrum Kultury Ludowej w Warszawie;
1997 r. - odznaka Ministerstwa Kultury i Sztuki "Zasłużony Działacz Kultury";
2000 r. - Złoty Krzyż Zasługi;
2001 r. - I miejsce w kat. śpiewu solowego w XXXV Ogólnopolskim Konkursie Gawędziarzy, Instrumentalistów, Śpiewaków Ludowych "Sabałowe Bajanie" w Bukowinie Tatrzańskiej.
(oprac. em)