Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Dzień mańkuta

z
Natura tak ukształtowała większość ludzi, że dużo chętniej, lepiej i sprawniej posługują się prawą stroną swego ciała: uchem, okiem, nogą i ręką.

Utarło się nawet przekonanie, że strona prawa jest lepsza od lewej. Znalazło to swoje odbicie w języku, bo oto pozytywnym nacechowaniem cieszy się określenie człowieka "prawego", "praworządnego", który jest czyjąś "prawą ręką", w przeciwieństwie do negatywnych konotacji z "lewusem", który "ma dwie lewe ręce", "sprzedaje coś na lewo", i "wstaje lewą nogą".
Leworęczni są największą mniejszością na świecie - stanowią 10 proc. całej populacji na Ziemi. I choć leworęczni nie myślą o sobie w kategoriach inności, świat wokół nich próbuje wmówić im odbieganie od normy. Piotr Bikont, dziennikarz, publicysta, krytyk kulinarny, w jednym ze swoich felietonów kierowanych do przyjaciela Roberta Makłowicza napisał: "My, mańkuci, przywykamy jakoś do praworęcznego świata, grywamy nawet na fletach prostych, które mają dziurki ułożone wbrew nam. Ale zawsze jest tak, że im, kto bardziej ułatwi życie praworęcznemu, tym bardziej je zatruje mańkutowi." Specjalnym marzeniem pana Piotra jest: "spotkać kiedyś kelnera płci dowolnej, który zauważyłby moje kalectwo i wyciągnął jakieś wnioski. Żeby zobaczywszy jak sięgam lewą ręką po serwetkę, szklankę, czy widelec, łyżkę do zupy położył już po lewej stronie, przestawił kieliszek, surówkę, pieczywo. Ale nie zdarzyło mi się to nigdy, nawet z widelczykiem do ciasta."

Lewa ręka równa prawej

Leworęczność nie jest wadą, czy "skłonnością" człowieka nabytą na jakimś etapie jego rozwoju, jest po prostu innym pomysłem naszego organizmu.
Osoba leworęczna to taka, u której dominuje prawa półkula. Leworęczność to najbardziej widoczny jej objaw. W rzeczywistości prawo-, leworęczność jest zaledwie jednym z objawów dominacji u człowieka jednej połowy ciała nad drugą, bowiem o stronności (lateralizacji) człowieka decyduje sprawność wszystkich podwójnych narządów, nie tylko rąk, ale także uszu, nóg i oczu.

Przyczyny leworęczności

- Dotychczasowe badania nad podłożem ręczności - mówi prof. Anna Grabowska z Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN - wskazują na trzy grupy czynników determinujących preferencję lewej ręki: genetyczne, patologiczne i kulturowe. Gdy oboje z rodziców są leworęczni, aż 46 proc. dzieci tych par to również osoby leworęczne, podczas gdy przy praworęcznych rodzicach tylko 2 proc."

Wstyd dla rodziny?

- Piszę ręką prawą - mówi Emilia Krakowska, aktorka. - Głównie z chęci naśladowania pięknie piszącej praworęcznej mamy, nie mniej wszystkie inne czynności wykonuję automatycznie, lewą ręką.
Aktorka wspomina, że jej leworęczność była ciężkim doświadczeniem dla rodziny, zwłaszcza matki, wykształconej w zdyscyplinowanej pruskiej szkole, w której szczególną uwagę przywiązywano do sztuki kaligrafii, czyli umiejętności pięknego pisania stalówką. Wówczas leworęczność dziecka traktowana była jako "ułomność", "inność", wybaczana tylko w przypadku jednostek wybitnych, np. artystów, malarzy. Złamanie lewego obojczyka i unieruchomienie na kilka tygodni w gipsie sprawiło, że aktorka zaczęła posługiwać się prawą ręką, ale tylko do czasu zdjęcia gipsu.

Zgubne przestawianie

W dawnej Japonii leworęczność kobiet mogła być przyczyną rozwodu, a w Stanach Zjednoczonych istniał przez długi czas obowiązek rejestracji leworęcznych, co sprawiło, że w bardzo krótkim czasie liczba leworęcznych gwałtownie spadła. Do lat siedemdziesiątych XX wieku przestawianie leworęcznych na prawą rękę było powszechną praktyką. Rodzice, dziadkowie i nauczyciele stosowali najdziwniejsze techniki by przeorganizować dzieci, zmuszając je do pisania prawą ręką, czy trzymania sztućców w prawej ręce. Kuriozalnie brzmią aktualnie stosowane niegdyś metody typu: przywiązywanie lewej ręki do ciała lub do krzesła, bandażowanie czy wkładanie w gips.
Dziś, na szczęście, powszechnie wiadomo już, że przestawianie leworęcznego dziecka na pisanie prawą ręką jest bardzo szkodliwe. Przy przestawieniu się z wrodzonej leworęczności na praworęczność mózg nie zmienia jednocześnie dominującej półkuli, tylko przeciąża półkulę, która nie jest dominująca. Dziecko opanowuje świat jako osoba praworęczna, ale przeżywa go jak osoba leworęczna. Bezpośrednimi skutkami przestawienia z lewej ręki na prawą mogą powodować: zaburzenia pamięci, koncentracji, zaburzenia mowy, trudności w czytaniu i poprawnym pisaniu (dysleksja, dysortografia, dysgrafia).
Dziecko leworęczne powinno siedzieć po lewej stronie ławki, by mieć swobodę ruchów, zeszyt zaś musi leżeć na ławce ukośnie. Umożliwi to dziecku śledzenie zapisu, a litery nie będą się rozmazywać. Ważne, aby podczas pisania całe przedramię opierało się o blat (jakość pisma jest wtedy lepsza). W domu światło ma padać na zeszyt z prawej strony (pisząca ręka nie będzie rzucać cienia).
Przewaga leworęcznych nad praworęcznymi:
- przypuszcza się, że ogólna sprawność manualna ludzi leworęcznych jest nieco wyższa niż osób praworęcznych;
- odnoszą sukcesy w dziedzinach wymagających elastyczności, kreatywności, myślenia wielomodalnego (angażującego kilka zmysłów);
- lepiej od osób praworęcznych wypadają w testach na myślenie dywergencyjne (polegające na szukaniu wielu rozwiązań);
- przewyższają praworęcznych w testach badających postrzeganie wzrokowo-przestrzenne. Mają dobry refleks, wyczucie odległości (a więc i poprawniej oceniają głębię), widzenie trójwymiarowe (np. na podstawie rzutów obiektów) nie sprawia im trudności, podobnie jak rozpoznawanie złożonych figur geometrycznym;
* wśród wybitnie uzdolnionych matematycznie dzieci procent leworęcznych jest wyższy niż w populacji.

Z lewej strony świata

Od 1992 r. leworęczni mają święto, które przypada 13 sierpnia - Międzynarodowy Dzień Leworęcznych. Organizuje je światowa organizacja Klub Leworęcznych, której siedziba znajduje się w Wielkiej Brytanii. Co roku osoby leworęczne mają zlot organizowany w londyńskiej dzielnicy Soho. W tej też dzielnicy przy Brewer Street 57 przez wiele lat działał sklep dla leworęcznych, w którym można było zakupić przedmioty codziennego użytku - od nożyczek po otwieracz do puszek i klawiaturę do komputera.
Leworęczni mają swoje nieliczne witryny internetowe, stworzone z myślą o osobach leworęcznych. W serwisie www.leworeczni.pl można znaleźć informacje i ofertę produktów zaprojektowanych specjalnie dla "mańkutów". Natomiast w uruchamianym w najbliższy weekend serwisie www.leworecznosc.pl prezentowane będą opinie ekspertów, porady dla rodziców, ciekawostki dotyczące leworęczności, a także konkursy, quizy dla odwiedzających portal. W serwisie znajdzie się sekcja "moja lewa strona", gdzie leworęczni będą mogli podzielić się swoimi doświadczeniami.

Sławni mańkuci

Sławni leworęczni muzycy to m.in. Ludwig van Beethoven, Niccolo Paganini, Robert Schumann, Jimmy Hendrix, Paul McCartney, Ringo Starr, Bob Dylan i Sting. Do słynnych leworęcznych malarzy należą: Leonardo da Vinci, Michał Anioł Buonarotti, Henri de Toulouse-Lautrec i Pablo Picasso. Natomiast wybitni leworęczni uczeni to m.in.: Albert Einstein, fizjolog rosyjski Iwan P. Pawłow, i filozof niemiecki Friedrich Nietzsche. W historii było też wielu leworęcznych wodzów i polityków, m.in. Aleksander Wielki, Juliusz Cezar, Napoleon Bonaparte, sir Winston Churchill, Benjamin Franklin, Gerald Ford (wprowadził wiele usprawnień dla leworęcznych w Białym Domu), Ronald Reagan, George Bush senior i Bill Clinton.
Leworęczni są także: Emila Krakowska, Krzysztof Penderecki, Andrzej Wajda, Jarzy Pilch, Ewa Gawryluk, Andrzej Mleczko, Piotr Bikont, Kaja Paschalska.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na to.com.pl Tygodnik Ostrołęcki